Beginselenprogramma
De Jonge Democraten zijn een progressief-liberale politieke jongerenorganisatie. Zij hebben als ideaal een maatschappij waarin elk individu zich vrij en naar eigen inzicht ten volle kan en mag ontplooien.
1.1 Vrijheid
De Jonge Democraten zijn ervan overtuigd dat een samenleving alleen tot bloei kan komen wanneer mensen hun leven zoveel mogelijk naar eigen inzicht kunnen en mogen vormgeven. Zo ontstaat een samenleving waarin meerdere levenswijzen naast elkaar bestaan, waarin mensen hun eigen leven inrichten en tegelijkertijd van elkaar kunnen leren. Vrijheid stimuleert diversiteit, creativiteit en innovatie. Het is daarvoor niet alleen van belang dat mensen vrij zijn om hun eigen keuzes te maken, maar ook dat de erkenning van elkaars vrijheid in de samenleving breed wordt gedragen.
Individuele vrijheid mag alleen door de overheid worden beperkt wanneer de vrijheid van individuen de vrijheid, veiligheid of kwaliteit van leven van anderen of de samenleving als geheel evident beperkt of bedreigt. Er moet dan sprake zijn van ernstige en onontkoombare schade. De Jonge Democraten vinden dat vrijheidsbeperking alleen kan op grond van zwaarwegende argumenten en alleen wanneer alternatieven om de schadelijke effecten van de keuzes van mensen te beperken onvoldoende effectief zijn. Wanneer er redelijke twijfel bestaat over de noodzaak van vrijheidsbeperkende wetgeving verkiezen de Jonge Democraten vrijheid boven al het andere.
1.2 Democratie en rechtsstaat
De Jonge Democraten zien de democratie als de beste staatsvorm om vrijheid, welvaart en welzijn voor allen te garanderen. Tegelijk kan een democratie niet bestaan zonder rechtsstaat waarin essentiële individuele vrijheden zijn gewaarborgd. Vrijheid van meningsuiting, vereniging en informatie zijn noodzakelijke voorwaarden voor een goed functionerende democratie. De overheid dient deze vrijheden te allen tijde voor iedereen te garanderen, zodat de democratie nooit kan ontaarden in een tirannie van de meerderheid.
Democratie als bestuursvorm kan alleen bestaan bij de gratie van een wijdverbreide democratische gezindheid. Voor het individu betekent dat gelijkwaardigheid aan anderen en het accepteren van andere manieren van leven. De Jonge Democraten wijzen discriminatie op grond van ras, geslacht, geaardheid, overtuiging of welke oneigenlijke grond dan ook ten sterkste af. Voor de overheid betekent het dat burgers zoveel mogelijk moeten worden betrokken bij het democratische proces. Er dienen altijd mogelijkheden te zijn voor burgers om hun stem te laten horen en hun politieke betrokkenheid in de praktijk te brengen. Een democratische gezindheid ontstaat namelijk vooral door actieve participatie in het democratische proces.
1.3 Solidariteit
De Jonge Democraten streven in beginsel naar een samenleving waarin de welvaart van een individu zoveel mogelijk wordt bepaald door eigen talent en inzet, en zo min mogelijk door afkomst en toeval. Individuele vrijheid en een goed functionerende democratie zijn echter pas mogelijk wanneer mensen in hun basisbehoeften zijn voorzien. Om te garanderen dat iedereen de middelen heeft om zijn leven naar eigen inzicht vorm te geven, is solidariteit nodig. Voor de Jonge Democraten begint solidariteit met kwalitatief goed en voor iedereen toegankelijk onderwijs. Daardoor krijgt iedereen, ongeacht afkomst, zoveel mogelijk dezelfde kansen in de maatschappij. Daarnaast vinden de Jonge Democraten dat de samenleving als geheel een verantwoordelijkheid heeft om de zwaksten onder hen te beschermen, ook wanneer hun zwakke positie deels of volledig het resultaat is van hun eigen keuzes. De Jonge Democraten vinden dat de overheid ervoor dient te zorgen dat in ieders minimale basisbehoeften wordt voorzien. Daarnaast moet de overheid mensen continu in staat stellen om hun positie te verbeteren, door hen de kansen en mogelijkheden te geven zichzelf verder te ontwikkelen.
1.4 Duurzaamheid
De Jonge Democraten streven naar een duurzame samenleving. Hieronder verstaan zij een samenleving die voorziet in de behoeften van de huidige generatie, zonder daardoor de mogelijkheden van toekomstige generaties om in hun behoeften te voorzien in gevaar te brengen. Dit betekent dat de huidige maatschappij ernaar moet streven om zo min mogelijk in te teren op eindige natuurlijke reserves, in de breedste zin van het woord. De Jonge Democraten erkennen dat het streven naar duurzaamheid betekent dat individuele vrijheden soms moeten worden ingeperkt. Zij vinden dit echter noodzakelijk om vrijheid, veiligheid en welvaart ook voor toekomstige generaties te kunnen garanderen.
1.5 Vrijzinnigheid
De Jonge Democraten vinden dat oplossingen voor sociaal-maatschappelijke en politieke problemen moeten worden gezocht in het vrije publieke debat. Zij achten het daarbij van belang dat iedereen bereid is om zijn eigen normen en waarden ter discussie te stellen, ze op een open wijze te verdedigen en op pragmatische wijze tot oplossingen van politieke problemen te komen.
Een open debat is namelijk alleen mogelijk wanneer iedereen de vrijheid heeft om deel te nemen en alles bespreekbaar is. Het mag niet zo zijn dat een bepaalde levenswijze of overtuiging door de overheid wordt achtergesteld of bevoordeeld. De Jonge Democraten vinden dat iedereen op eigen wijze uitdrukking moet kunnen geven aan zijn of haar overtuiging, slechts beperkt door de vrijheid van de ander datzelfde te doen. Vrijheid van meningsuiting is voor de Jonge Democraten een fundamenteel recht dat alleen mag worden ingeperkt wanneer er sprake is van expliciet aanzetten tot haat of geweld.
Wel keren de Jonge Democraten zich nadrukkelijk af van overtuigingen die vrijheden van anderen niet erkennen of willen inperken. De Jonge Democraten erkennen de wezenlijke verschillen tussen culturen en opvattingen, maar wijzen een te sterk relativisme af. Zij zien wederzijds respect voor elkaars vrijheid als absolute noodzakelijkheid voor een vreedzame en welvarende samenleving, overal ter wereld. De Jonge Democraten stellen zich ten doel om deze uitgangspunten continu te blijven verdedigen tegenover iedereen die de vrijheid van anderen wil beperken. Deze vrijzinnigheid is leidend voor het politiek handelen van de Jonge Democraten.